Als vader overlijdt: De Boer Grafische Producties

Je ziet ze niet veel, maar ze zijn er wel: vrouwen in de top van een familiebedrijf. Het is bijna wetmatig dat een zoon zijn vader opvolgt. Toen de vader van Petra de Boer, oprichter van drukkerij De Boer Nieuwkoop, plotseling ziek werd, nam Petra zijn zaak over. Zes jaar later kijkt ze terug op de gebeurtenissen.

Eigenlijk wilde ze de grafische sector niet in, vertelt Petra de Boer (31), eigenaar van De Boer Grafische Producties in Nieuwkoop. Zij volgde dan ook geen grafische opleiding maar doorliep de HTS voor confectie in Amsterdam. Hierna werkte ze op de afdeling inkoop van Prenatal. Slechts zijdelings kreeg ze te maken met drukwerk. Na drie jaar ‘Prenatallen’ was Petra toe aan iets anders. ‘Ik wist alleen niet wat. Het was niet zo dat ik reuze actief bezig was iets te zoeken. Toen werd mijn vader plotseling ziek.’ Het begon sluimerend, vertelt Petra, niemand had aanvankelijk de ernst van de situatie in de gaten. Vader Gijs de Boer leidde al bijna 25 jaar zijn drukkerij De Boer Nieuwkoop. Pa ‘deed’ als commerciële man de klanten, een bedrijfsleider nam het productietechnische deel voor zijn rekening. Maar al snel kon De Boer nog slechts voor de helft werken. Zijn dochter: ‘Het bedrijf was spoedig een schip zonder kapitein. Als iemand voor de helft uitvalt, gaat dat heel snel.’

Niet blij
Zonder het met haar vader te overleggen, besloot Petra eens met de accountant te gaan praten. Ze legde hem de vraag voor: ‘wat nu als ik in het bedrijf kom?’ De accountant adviseerde Petra goed over haar suggestie na te denken. ‘Weet waar je aan begint,’ waarschuwde hij. Petra: ‘Ik wilde eerst zelf zeker weten de zaak in te willen. Pas dan wilde ik het mijn vader gaan vertellen.’ Petra zette alle voors en tegens op een rijtje en besloot de grafische sector in te stappen. Opmerkelijk genoeg reageerde haar vader terughoudend op haar mededeling. ‘Ik had gedacht dat hij er wel een traan om zou laten. Dat was helemaal niet zo. Hij zei: “Als jij het wilt, moet het. Maar ik had liever gehad dat het niet had gehoeven.” Zijn reactie had te maken met zijn ziekte die mij tot mijn beslissing en hem tot het nemen van afstand had gedwongen. Het is natuurlijk erg dat je je eigen bedrijf op zo’n manier uit moet.’ Petra wilde het per se niet alleen doen. Het plan was dat De Boer senior haar vanaf de zijlijn zou adviseren. Zo zou hij het meteen rustiger aan kunnen doen. Toen zijn gezondheid sneller achteruit ging, ging Petra op zoek een andere metgezel. In Rob Wilder, afkomstig uit de automatiseringswereld en haar huidige echtgenoot, zag Petra een goede kompaan. Samen zouden ze de zaak overnemen en kozen een geschikte startdatum. Petra: ‘Toen over leed mijn vader onverwacht. We moesten meteen beginnen.’

Reorganisatie
En dat viel niet mee. De werknemers kenden Petra natuurlijk van kind af aan. Niemand kende Rob. Er moest in de zaak worden gesneden, er moest worden gereorganiseerd. Dat laatste nam Rob voor zijn rekening. Het was geen gemakkelijke job; na de reorganisatie bleven vijftien van de twintig personeelsleden over. Petra: ‘Door de ziekte van mijn vader had het bedrijf een investeringsachterstand opgelopen en was de omzet gedaald. We hebben besloten niet meteen te heftig te investeren maar het rustig aan te doen. De voornaamste taak was de zaak draaiende te houden. De verkoop was het allerbelangrijkst. We hadden geen van beiden een grafische achtergrond, maar gelukkig leerden we in de praktijk heel snel. Onze medewerkers hadden begrip voor de situatie. Iedereen wilde dat het bedrijf zou blijven voortbestaan, de spirit was er. Zelfs de klanten van mijn vader steunden ons. In het eerste jaar werd het ons absoluut gegund, het tweede jaar moesten we op eigen benen staan. Dat is ook logisch want je bent en blijft niet altijd zielig!’

Eigen wapenfeiten
De eerste wapenfeiten van de nieuwkomers waren het automatiseren van de onderneming en het opzetten van een calculatiesysteem. Vanaf dag één hebben Rob en Petra de zaken goed verdeeld. Ieder kreeg en nam een pakket eigen verantwoordelijkheden. Rob zette de lijnen voor de lange termijn uit en hield zich bezig met de organisatie, Petra richtte zich in hoofdzaak op de verkoop. Petra: ‘We vullen elkaar goed aan, maar zeggen ook: dit is mijn gebied. Ik heb nooit gedacht: was ik maar alleen op het schip gaan zitten.’

Petra is een van de weinige vrouwen die aan het hoofd staat van een grafisch bedrijf. Ze doet er niet moeilijk over omdat het ook niet moeilijk is. Petra: ‘Het maakt helemaal niet uit dat ik vrouw ben, zeker niet naar de klanten toe. Op KVGO-vergaderingen was het in het begin wel wennen aangezien ik de enige vrouw was. Ik vond het juist leuk. Nu zijn er meer vrouwen, maar nog steeds ben ik de enige directeur-grootaandeelhouder. Bovendien is de helft van onze werknemers vrouw. En tja, vrouwelijke eigenaar, ik heb me nooit echt eigenaar gevoeld. We zijn eerder allemaal collega’s van elkaar, hoewel dat niet wegneemt dat je wel een leidende figuur nodig hebt.’

Onbevangen
Petra heeft het vanaf het begin anders gedaan dan haar vader. In vrijwel niets is zij een ‘aardje naar’. En het feit dat zij en haar echtgenoot nieuwkomers waren in de grafische sector, had ook een voordeel. ‘We keken met een onbevangen blik in de grafische wereld waardoor ons bepaalde dingen opvielen. Zo vonden we dat afspraken beter moesten worden nagekomen. Er werken nu vier mensen op de afdeling verkoop. Misschien is dat veel, maar we vinden het belangrijk dat we de afspraken die we maken ook daadwerkelijk nakomen.’

Niet meer het bedrijf van papa
Petra en haar man hebben er inmiddels zes jaar opzitten als ondernemer. De zaak is grondig vernieuwd en Petra en Rob hebben aan de aard van de oorspronkelijke activiteiten een eigen draai gegeven. ‘We hebben veel tijd gestoken in de reorganisatie van het bedrijf maar nu staat het,’ vat Petra samen. Het is niet langer Drukkerij De Boer Nieuwkoop maar De Boer Grafische Producties dat bestaat uit drie aparte business-units. Petra: ‘Vroeger lag de nadruk op de drukkerij. Nu hebben we een unit voor artwork, een DTP-studio en drukkerij. Onlangs hebben we een vierde unit toegevoegd, de Holland Print Media Groep (HPMG) die zich bezig houdt met de productie van sponsored magazines.’ Het personeelsbestand is terug op het oude niveau. Een nieuw logo symboliseert het vernieuwde De Boer Nieuwkoop. Is het nog pa’s bedrijf of toch meer Petra’s bedrijf? ‘Ik zie het niet als het bedrijf dat ik van mijn vader heb overgenomen. Natuurlijk, hij heeft de hele basis neergelegd. We hebben klanten die hem nog kennen. Maar zelf hebben we ook niet stilgezeten en nieuwe klanten ingebracht. Nee, ik zie het nu als ons bedrijf, van de hele club. Het is een heel ander bedrijf geworden.’

Keihard gewerkt
Petra had geen broers, enkel zussen. De een was te jong, de ander had andere ambities. Strijd was er dus niet en is er nooit geweest. Haar zussen hebben geen aandeel in de zaak. ‘Ik ben blij hoe het gelopen is, dat ik geen gevecht met mijn zussen heb hoeven leveren. Ze hebben ook de keerzijde gezien van de overname: we hebben jarenlang keihard gewerkt om te komen waar we nu zijn. Toen Rob en ik in het bedrijf kwamen, belandden we niet bepaald in een gespreid bedje.’

Petra kijkt tevreden terug op de laatste zes jaar. Een portret van haar vader Gijs de Boer staat op haar werktafel. ‘Veel mensen vragen me hoe ik het heb klaargespeeld om een start te maken in zo’n moeilijke tijd. Maar ik wil er geen zielig verhaal van maken, omdat ik dat helemaal niet zo heb ervaren.’

(Verschenen in Het Grafisch Weekblad, 1997)