Familiebedrijf Smeding Groenten en Fruit

In 2019 bestaat Smeding Groenten en Fruit 85 jaar. Het familiebedrijf is de grootste leverancier van AGF aan de foodservice in Nederland. Maar het begon allemaal met een eenvoudige handel in groenten en fruit. Een innovatieve mindset deed de rest.

De oorsprong van Smeding Groenten en Fruit gaat terug naar 1934 toen Rients Smeding ondernemer werd. In zijn kantoor in Sint Annaparochie vertelt kleinkind Sjaak Smeding (1968), anno 2019 algemeen directeur van Smeding, hoe met name zijn grootmoeder de drijvende kracht was in de opstart van een handel in aardappelen, groenten en fruit (AGF). De producten werden via de veiling verkregen en door Rients met paard en wagen langs de deuren verkocht. Al snel opende de familie een winkel in Wommels en voegde snijbloemen toe aan het assortiment. 

Zijn eigen ding doen

De winkel werd met strakke hand aangestuurd en was druk bezet door de rest van het Smeding gezin. Oepke was onrustig en greep zijn kans om zelf een groentewinkel te beginnen in het nabije Easterein. Sjaak Smeding: “Mijn vader wilde zijn eigen ding doen, niet iets samen met zijn broers en zussen. Ook wilde hij ‘zo groot mogelijk’ worden. Hij werd hierin gesteund door zijn vrouw Liesje.” 

In 1960 kocht het stel een grotere, al bestaande groentewinkel in Harlingen. “Dat was een grote stap voor mijn ouders”, weet Sjaak. “Door drie rijdende winkels in te zetten, vergrootte mijn vader het afzetgebied van zijn groenten en fruit. De open, elektrische wagentjes gingen dagelijks langs de deuren, vergelijkbaar met een hedendaagse retailer!” Tegelijkertijd werkte Oepke als commissionair op de veilingen, waar hij AGF inkocht voor zijn eigen winkel en voor supermarkten. 

Convenience

Vader Oepke’s eerste stap in het creëren van convenience was het wassen en koken van rode bieten; supermarkt SPAR was een van de afnemers. In 1978 kwam zoon Rieny in de zaak, wiens jeugd voor een groot gedeelte door die rode bieten werd bepaald, vertelt Sjaak. “Rieny zette voor de zaterdagse voetbal éérst de bieten op en ging na de wedstrijd meteen naar huis om ze van het vuur te halen. Zo betrokken was hij!” De wens om consumenten en retailers te ontzorgen kreeg zo steeds meer vorm. Rieny haalde zijn vader over om een groothandel te beginnen op het veilingterrein in het Friese Berlikum. Wat niet via de veiling te krijgen was, zou Smeding via de groothandel kunnen aanvullen. 

Foodservice

Een paar jaar later kwam ook broer Sybo (1960), als commerçant, in het familiebedrijf. Waar Rieny zich boog over zaken als inkoop en volumes, was Sybo de man van de originele ideeën. Sjaak: “Al in de jaren ’80 ontwierp hij een sinaasappelpers voor supermarkten, waarmee consumenten zelf vers sap konden persen.” Het idee illustreert de ambitie van Smeding om het klanten gemakkelijk te maken.

Om niet twee kapiteins op het schip te hebben, werd een tweede groothandel overgenomen in Leeuwarden, die onder de verantwoordelijkheid van Sybo zou vallen. Een tweede groothandel op steenworp afstand van de eerste, bleek in de praktijk echter niet praktisch. Het bracht Sybo op het idee om de afzet zelf te vergroten door een reeks groentewinkels te openen onder de naam Fruitshop. De meest succesvolle winkel was gevestigd in Nes op Ameland en werd door Sybo zelf aangestuurd. “De eilander horeca werd een zeer bepalende klant”, aldus Sjaak. “Je zou kunnen zeggen dat dit het begin was van AGF-foodservice.” 

Smeding Groenten en Fruit expandeerde rap. Sjaak: “Mijn vader en broers kochten steeds meer loodsen en uiteindelijk de veiling in Berlikum. Onze klanten wilden een vaste prijs en niet de wisselende dagprijzen van de veiling.” In 2001 nam de Sligro Food Group een aandeel in Smeding waardoor het Friese familiebedrijf zich sterker kon gaan focussen op foodservice, naast foodretail. Sjaak: “Met de combinatie van foodservice en foodretail hebben we een unieke plaats verworven in de markt.” 

Factor familiebedrijf

In 2017 en 2018 namen respectievelijk Rieny en Sybo afscheid van het familiebedrijf. Hoe zit het met Sjaak? Toen Rieny in 1978 de zaak inkwam, was hij pas tien jaar.  Als jongvolwassene zag hij geen rol voor zichzelf weggelegd in het familiebedrijf, ging studeren, behaalde na zijn BA (Hons), post-graduate credits bij Michigan State University en was research fellow bij de University of North Londen waar hij aan zijn MPhil/PhD werkte. Vervolgens maakte Sjaak carrière in de ICT. “Na bijna twintig jaar in de wereld van bits en bytes, zei Rieny: ‘Sybo en ik denken dat het mooi zou zijn als jij Smeding Groenten en Fruit gaat leiden.’” Even twijfelde Sjaak. “Hoewel ik ben opgegroeid tussen de bloemkolen, heb ik geen diepgaande kennis van AGF, wél van ICT.” 

Dat laatste sluit mooi aan op de ontwikkeling die Smeding Groenten en Fruit nu doormaakt en die Sjaak inmiddels vormgeeft als algemeen directeur. “ICT is enorm belangrijk in de huidige bedrijfsvoering. Ik begrijp het belang van ICT om ons mooie familiebedrijf toekomstbestendig te maken. Ik ben nu 2,5 jaar bezig en super enthousiast. Smeding pakt kansen, is echt een partner van bedrijven.” 

Plannen en plotten

Inmiddels heeft het familiebedrijf in alle vestigingen van Sligro shop-in-shops, onder de eigen naam Smeding en met eigen medewerkers. Daarnaast belevert Smeding een aantal supermarkten met sterk uiteenlopende formules van full service tot discount, klein tot groot en off en online retail. Sjaak: “Wij adviseren bij het plannen en plotten. Hoe kun je een supply chain optimaliseren? Er valt veel winst te behalen op het gebied van de juiste beschikbaarheid. Het juist voorspellen van onze gevarieerde klantengroep en de perfecte balans vinden tussen te veel en te weinig, is voor ons het dagelijkse spanningsveld met als doel:  zero waste.” 

Meerwaarde

Sjaak hoeft niet lang na te denken over de sterke punten van het familiebedrijf. “In ons bedrijfsmodel komen foodservice en retail samen. We zijn sterk in de regie van het aanleveren van gedifferentieerd AGF, van de meest minimale discount tot full service. Snackbar of sterrestaurant, duurzame of biologische teelt, online en offline handel: we kunnen snel leveren.” Ook met zijn werkwijze wil het familiebedrijf zich onderscheiden. “We zijn een doelmatige business, initiatiefrijk en vernieuwend en denken in passende oplossingen voor onze klanten — gedifferentieerd denken dus.”

Dat Smeding Groenten en Fruit een familiebedrijf is, heeft grote meerwaarde voor Sjaak. “Als familiebedrijf kijken we naar de lange termijn. Ik werkte lange tijd voor een beursgenoteerd bedrijf: dat is onvergelijkbaar. Ook duurzaamheid speelt een grote rol binnen ons bedrijf en dan doel ik niet alleen op de teelt van AGF en onze bedrijfsvoering, maar ook op de zorg voor onze medewerkers. Smeding is een  belangrijke werkgever in de regio. Verder streven we duurzame relaties met klanten na. We willen betrouwbaar zijn.”

Dit verhaal verscheen in 2019 in het special magazine Family Business, een uitgave van Goo Media in opdracht van Smeding Groenten en Fruit. Tekst: Florine Koning. Foto: Goo Media.